Ο Νοέμβριος είναι ο μήνας που αρχίζει το λιομάζωμα. Η ελιά λέγεται και αλλιώς ελαιόδεντρο ή λιόδεντρο. Είναι ένα δεντράκι αειθαλές, δηλαδή τα φύλλαράκια του δεν πέφτουν ποτέ. Η ελιά είναι ένα δέντρο ευλογημένο αφού μας δίνει το λάδι που είναι απαραίτητο συστατικό για την διατροφή μας. Στην Κρήτη υπάρχει η Μνημειακή Ελιά Βουβών το αρχαιότερο δέντρο στον κόσμο, που ακόμη και σήμερα μας δίνει καρπούς. Ο καρπός της ελιάς είναι ένας από τους πιο πολύτιμους καρπούς.
Σας προτείνουμε εάν έχετε δίπλα στο σπίτι μια ελιά να κόψετε ένα κλαδάκι ή ακόμη καλύτερα να πάτε σε ένα χωράφι να τους δείξετε από κοντά το δέντρο. Στόχος είναι να προσέξουν τα φύλλα, να πιάσουν τις ελιές, να τις πιέσουν έτσι ώστε να τα λαδώσει. Με αυτό τον τρόπο θα εμπεδώσουν καλύτερα τα δώρο που μας δίνει η ελιά, μας δίνει τον καρπό της αλλά και το λάδι που βάζουμε στο φαγητό και στην σαλάτα.
Δραστηριότητα 1: Ο Μύθος της Αθηνάς και του Ποσειδώνα
Στόχος μας με τον παρακάτω μύθο είναι να έρθουν τα παιδιά σε επαφή με την μυθολογία, που αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτισμικής μας ταυτότητας. Άλλωστε αποτελούν τα παραμύθια της Ελλάδας.
Διασκευάσαμε τον μύθο της Αθηνάς με λόγια και εικόνες. Οι εικόνες είναι μια "γλώσσα¨ που την καταλαβαίνουν όλοι οι άνθρωποι του κόσμου, είτε μιλούν Ελληνικά, Γαλλικά κτλπ. είτε γνωρίζουν ή δε γνωρίζουν γράμματα. Ενθαρρύνουμε έτσι τα παιδιά όταν θα τους διαβάζετε το κείμενο να σας κάνουν ερωτήσεις, αλλά και να τους ζητάτε να εντοπίσουν τα σύμβολα. Τα παιδιά μπορούν να αφηγηθούν τον μύθο με δικά τους λόγια βοηθώντας τα τα σύμβολα.
Δραστηριότητα 2 : Φύλλο εργασίας
Δραστηριότητα 3: Εκτέλεση συνταγής ελιόψωμου.
Μια δραστηριότητα όπως να εκτελέσουν μια συνταγή ελίοψωμου βοηθάει τα παιδιά να σκέφτονται με μαθηματικό τρόπο. Είναι αναγκαίο να τους δίνουμε ευκαιρίες να εξερευνούν, να χειρίζονται και να οργανώνουν συγκεκριμένα υλικά προτού τους ζητηθεί να χρησιμοποιήσουν αφηρημένα σύμβολα.
Για την εκτέλεση της συνταγής τα παιδιά καλούνται :
Α)Να συγκεντρώσουν τα υλικά π.χ αλεύρι, ζάχαρη, μαγιά.. (σύγκριση ποσοτήτων, μέτρηση, αριθμός).
Β)Να ακολουθήσουν την σειρά με την οποία θα αναμειχθούν τα υλικά σύμφωνα με την συνταγή, δηλαδή να ανακατέψουν πρώτα το αλεύρι μετά την μαγιά και στην συνέχεια αργά αργά το νερό (έννοιες χρόνου, διαδοχής ενεργειών).
Όλα τα παραπάνω τα παιδιά θα τα κάνουν με ευχαρίστηση καθώς η προσέγγιση των συγκεκριμένων γνώσεων-δεξιοτήτων δεν είναι αυτοσκοπός αλλά έχουν στόχο να γίνει σωστά το ελίοψωμο που τους αρέσει!
Εκτέλεση
- Σε μια μεγάλη λεκάνη, βάζουμε το 1 κιλό αλεύρι
- Έπειτα ρίχνουμε τη μαγιά και λίγο αλάτι.
- Ρίχνουμε το χλιαρό νερό αργά και μισό φλιτζάνι ελαιόλαδο .
- Στο τέλος ρίχνουμε τις ελιές. Συνεχίζουμε να ζυμώνουμε μέχρι να έχουμε μια μαλακή ζύμη που δεν κολλάει στα χέρια.
- Αφήνουμε 30 λεπτά σκεπασμένη τη
ζύμη σε ζεστό μέρος. Πλάθουμε μεσαίου μεγέθους ψωμάκια και τα τοποθετούμε
επάνω σε λαδόκολλα σε ένα μεγάλο ταψί. Μπορείτε αν θέλετε να φτιάξετε
μικρότερα και περισσότερα ελιοψωμάκια!
- Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο
στους 180oC για 1 ώρα. Να ελέγχετε μετά τα 40 λεπτά. Μόλις
ροδίσουν, είναι έτοιμα.
Καλή επιτυχία!
Δραστηριότητα 4 : Φυσικές επιστήμες
Βασικές έννοιες Βαρύ- ελαφρύ
- Μπορούμε να βάλουμε σε ένα ποτήρι νερό να προσθέσουμε λάδι και να το ανακατέψουμε. Τα παιδιά θα παρατηρήσουν ότι το λάδι ανεβαίνει πάνω. Το λάδι είναι πιο ελαφρύ από το νερό. Για να το καταλάβουν καλύτερα θα πάρουμε αντικείμενα διαφορετικού βάρους και θα κάνουν την σύγκριση. (Βαρύ, ελαφρύ, πιο βαρύ, πιο ελαφρύ - πλαστικό, ξύλο, φτερό).
Δραστηριότητα 5 :Τέχνη και μαθηματικά
Παρατηρώ τον πίνακα του Χατζημιχαηλ Θεόφιλου- Το μάζεμα των ελαιών, 1933.
Οι ερωτήσεις θα βοηθήσουν να ανακαλύψετε τί γνωρίζουν τα νήπια για το θέμα. Θα τα προβληματίσουν αλλά και θα δείτε τί θυμούνται τα παιδιά από προηγούμενη συζήτηση. θα λειτουργήσει σαν αξιολόγηση.
Επίσης τα νήπια μπορούν να παρατηρήσουν τον πίνακα και απαντήσουν σε ερωτήσεις , όπως:
Μπορείς να μετρήσεις πόσα ελαιόδεντρα έχει ο κάθε πίνακας; Πόσοι άνθρωποι υπάρχουν στον πίνακα ; Πόσες είναι οι γυναίκες και πόσοι οι άνδρες ; Πόσες γυναίκες φοράνε μαντίλια ; Πόσα καλαθάκια κρατάνε ;
Δραστηριότητα 6 : Παιχνίδι με την "ελιά"
Δείχνουμε μια φυσική ελιά.
Ερωτήσεις :«Τι κρατάω; »(ελιά), «Από που μαζεύουμε τις ελιές», «Ποιος τις κάνει;», «Σας αρέσουν;». Σκεφτείτε και πείτε μου αν έχουμε κι εμείς στο σώμα μας ελιές. Με τι μοιάζουν; Διαβάζουμε τα τετράστιχα:
Είναι γλυκιά κατάμαυρη
στο μάγουλο σημάδι
τσιμπώ και την ξανατσιμπώ
αλλά δεν βγάζει λάδι.
Η ελιά έχει ελιές
και το σώμα μου πολλές
που είναι μαύρες και μικρές
και δεν κάνουνε λαδιές.
Δραστηριότητα 7 : ΤραγούδιΜπορούν να μάθουν ένα τραγουδάκι για την ελιά της Ηλέκτρας Κατσαμάνη.
Η ελιά μου η γλυκιά
φίλη μου από τα παλιά
είναι πάνω στο βουνό
μες στο χόρτο το πυκνό!
Βγάζει λάδι καθαρό
όμορφο και λαμπερό.
Και το βάζω στο φαΐ
και είναι νόστιμο πολύ!
Δραστηριότητα 8 : Ας φτιάξουμε παζλ..
για να φτιάξεις το δέντρο της ελιάς πάτησε εδώ. για να φτιάξεις το παζλ με θέμα το λιομάζωμα πάτησε εδώ. για να φτιάξεις το κλαδί της ελιάς πάτησε εδώ.
